E hauora ana, e matahuhua ana te ōhanga Māori, e ai ki ngā rangahau

Ka nui te āhua matahuhua o te ōhanga Maori, waihoki he maha hoki ngā whāinga wāhi e tupu tonu ai ia ki tōna tino teitei, e ai ki ngā kitenga a tētahi pūrongo nā Te Pūtea Mātua The Reserve Bank of New Zealand rāua ko tana hoa kōtui, a Business and Economic Research Ltd (BERL).

He whānui, he hōhonu kē atu ngā āhuatanga o te ōhanga Maori, e ai ki te pūrongo Te Ōhanga Māori, i whakaputaina i tēnei rā, tae atu ki ōna purutanga rawa a te ōhanga Māori, ana umanga, me te taha whakawhiwhi mahi, i te taenga ki te tau 2018 – i mua tata ake i te pānga mai o te mate urutā o Covid-19.

"Ka nui tō mātou hari ki te mahi tahi me Te Pūtea Matua ki te whakaputa i tēnei pūrongo hira mō te Ōhanga Māori. "Ka kapi i te Ōhanga Māori ngā mahi me ētahi atu kaupapa ka tāpiritia atu ki ngā whakataunga Tiriti, otirā, ka toro ki tua noa atu i ērā, me kī, kua noho hei whāriki mō te tupunga o te ōhanga o Aotearoa nui tonu" e ai ki te Kaitiro Ōhanga Matua o BERL, ki a Hillmarè Schulze.

Kei waenga i ngā kitenga matua maha o Te Ōhanga Māori:

  • He hohoro kē atu te tupu o te tokomaha o te taupori Māori, me tōna kāhui kaimahi, tēnā i te taupori whānui, ā, e ai ki ōna matapae ka noho hei ōrau whakatupu o te kāhui kaimahi o āpōpō;
  • Kua piki te uara o te kahupapa rawa o te ōhanga Māori ki te $68.7 piriona;
  • Mai i te tau 2013 kua kake te nui o ngā mahi a ngā umanga o ngā ahumahi mahi, tae atu ki te hangahanga, te mahi toa hokohoko, me ngā ratonga pēnei i ngā pāpāhotanga pārongo; ā
  • E noho ana te wātea mai o ngā moni haupū rawa tētahi aukati mō ngā umanga Māori.

Ka noho ēnei rangahau hei kahupapa mō ngā tuituinga o ngā tau e tū mai nei, ina anga Te Pūtea Mātua kia piki tōna māramatanga ki te tirohanga o te ōhanga Māori, tae atu ki te matahuhuatanga, ngā pūtake, ngā wero me ngā whāinga wāhi; me tana hiahia kia whakapiria mai ēnei āhuatanga ki āna whakatau taketake.

"E ū ana mātou i te Pūtea Matua kia tino hāpaia e mātou ngā kitenga o tēnei pūrongo - kia whakapikia te māramatanga ki te ōhanga Māori; kia mōhiotia ka pēhea pea tōna pānga ki ō mātou kaupapa here, me te pā hoki o ā mātou kaupapa here ki te ōhanga Māori; me pēhea hoki te whai wāhi atu ki ngā kōrero i waenga i te rāngai tūmatanui, kia pai ake te mahi kōtui atu me ngāi Māori e ai ki a Christian Hawkesby, Assistant Governor/General Manager Economics, Financial Markets and Banking.

Mō te nuinga ka whakamahia Te Ōhanga Māori hei taputapu waihanga kaupapa here, ara mahi hoki mā ngāi Māori, mā ngā iwi, mā te kāwanatanga matua, ā-rohe hoki i te taha o ngā Māori, mō ngāi Māori hoki, mō ngā rā hoki e tū mai nei mō Aotearoa.

"Tō mātou tūmanako mā tēnei pūrongo e āwhina te hunga whakatau take i ngā rāngai tūmatanui, tūmataiti, hapori hoki kia pakari ā rātou whakatau paheko, kia tū tonu a ngāi Māori, otirā a Aotearoa katoa, i roto te taurikura," e ai ki a Christian.

"Tā tēnei pūrongo he whakaatu mai he matatini, te torowhānui ngā hua o te ōhanga Māori ki te ōhanga o Aotearoa. Kua uru a ngāi Māori ki roto i te kāhui kaimahi, i waho anō hoki, ā, he maha anō nga āhuatanga hei ako, e mārama ai tātou ki ngā tūranga rau o ngāi Maori mō tō tātou ōhanga."

Mā te rongo ka mōhio, mā te mōhio ka mārama, mā te mārama ka mātau, mā te mātau ka ora.

Ētahi atu kōrero:

Mō te hunga pāpāho tēnā whakapā mai ki a:

Emily Laws

External Communications Adviser

/Public Release. This material from the originating organization/author(s) might be of the point-in-time nature, and edited for clarity, style and length. Mirage.News does not take institutional positions or sides, and all views, positions, and conclusions expressed herein are solely those of the author(s).View in full here.