Na de conferentie van de 20e Oostenrijkse Dag van het Europees recht in september 2021 aan de Universiteit van Liechtenstein in Vaduz, zijn de academische papers van de conferentie nu in boekvorm gepubliceerd. Tot de bijdragen aan het boek behoort een hoofdstuk van Christa Tobler: Christa Tobler, 'Finally Brexit - Alternative Modelle der EU-Integration. Von Modellen und Bausteinen', in: Judith Sild (ed.), Potentiale und Grenzen europäischer Integration, Wenen: Jan Sramek Verlag 2022, 135-158.
In de context van de terugtrekking van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland (VK) uit de Europese Unie werd de vraag naar mogelijke alternatieven voor de toekomstige rechtsbetrekkingen met de EU gesteld. Op grotere schaal is deze vraag echter niet alleen sinds Brexit relevant, maar al veel langer voor andere staten die ofwel niet willen toetreden ofwel er niet voor in aanmerking komen. Bij het zoeken naar alternatieve relatiemogelijkheden wordt vaak gesproken over "modellen". Maar zijn er navolgbare modellen voor het regelen van de rechtsbetrekkingen tussen een niet-lidstaat en de EU? In dit document wordt betoogd dat de bestaande modellen in hun specifieke context zijn ontwikkeld en als gevolg daarvan specifieke kenmerken vertonen die niet zonder meer op andere gevallen kunnen worden overgebracht, en dat het daarom zinvoller is zich te concentreren op de bouwstenen waaruit de modellen zijn opgebouwd. Zij zijn beter herhaalbaar dan de modellen in hun geheel.
Het hoofdstuk begint met een bespreking van het discours over modellen en gaat vervolgens in op de kwestie van de bouwstenen. Het behandelt de herbruikbaarheid en de soorten bouwstenen, alsook de interactie tussen inhoudelijke en institutionele bouwstenen en - op inhoudelijk niveau - de kwestie van de ondeelbaarheid van de vier vrijheden van de interne markt van de EU. Tot slot wordt aan de hand van twee voorbeelden over het VK en Zwitserland betoogd dat de Europese Commissie soms onnodig rigide is bij het ontwikkelen van concrete relatiemodellen.
